Ấm tử sa là gì? Công dụng nổi bật của loại ấm này như thế nào?

Ấm tử sa là một trong những loại dụng cụ quá quen thuộc với những người sành trà, tuy nhiên chúng vẫn còn khá lạ lẫm với nhiều người hiện nay. Cùng Yêu trà Việt tìm hiểu các thông tin dưới đây để hiểu thêm về dòng ấm này nhé.

Hiểu ấm tử sa như thế nào?

Ấm tử sa là một dòng ấm pha trà làm bằng đất được nung dưới nhiệt độ cao và đặc biệt không tráng men. Đây là loại ấm từ vùng Nghi Hưng của Trung Quốc từ thế kỉ 15 với màu tím khá ấn tượng.

Các loại đất làm ấm trà tử sa

Ấm tử sa thể hiện sự sang trọng trong nghệ thuật pha trà bởi hình ảnh những chiếc ấm mang vẻ đẹp cổ kính mà quý tộc. Hơn nữa, dòng ấm này pha trà mang lại hương vị rất thơm ngon. Bởi loại đất làm nên dòng ấm khá đặc biệt cũng như quy trình nung khác biệt. Các loại đất thường được sử dụng khi chế tác ấm tử sa:

• Nguyên Khoáng Để Tào Thanh
• Nguyên Khoáng Tử Nê
• Nguyên Khoáng Thanh Thủy Nê
• Ngọc Sa Liệu
• Ngũ Sắc Thổ
• Tử Kim Sa
• Tử Ngọc Kim Sa

 Công dụng tuyệt vời của ấm trà tử sa

Trong đất làm ấm tử sa có các chất khoáng vi lượng, nó bền bỉ và giải phóng các chất vào nước trà, không làm mất đi những chất hữu cơ vốn có trong lá trà. Chính vì vậy, dùng loại ấm này sẽ làm tăng hương vị, làm cho nước thơm ngon đậm đà hương vị. 

Sự kỳ diệu của hương vị trong ấm tử sa đến từ thành phần khoáng vi lượng. Nó có trong chất đất, và vì bề mặt không tráng men nên nó được giải phóng vào nước trong quá trình pha. Nó bền bỉ vĩnh cửu chứ không mất đi nhanh chóng như tinh dầu hữu cơ của lá trà. Ngày qua ngày, lớp khoáng tích tụ lại sẽ đóng góp vào hương vị của trà, là canxi, magie, sắt, kẽm…Ngoài đất làm ấm, lớp cao khoáng còn được bổ sung bởi khoáng chất trong lá trà và trong nước. Vậy thực sự ấm tử sa gia tăng hương vị cho trà bằng cách cung cấp và tích tụ khoáng thích hợp trong mỗi lần pha trà.

– Thành ấm có nhiều lỗ li ti hay còn gọi là khí hổng có công dụng lưu giữ mùi thơm của trà, dùng càng lâu thì các khí hổng này càng hấp thụ được nhiều mùi vị của trà, khi đó chỉ cần chế nước sôi vào cũng có hương trà.

– Thiết kế của ấm tử sa kín kẽ, khăng khít chính nhờ vậy mà trà trong ấm luôn giữ được nhiệt độ và hương vị, nhờ có đặc điểm này mà ấm tử sa có khả năng giữ trà lâu ngày cũng không biến chất. Vậy ấm tử sa hoàn toàn có thể giữ hương vị trà dù đã pha đến 3 hay 5 ngày.

– Điều đặc biệt khiến người yêu trà, chơi ấm yêu thích ấm tử sa đến vậy, có lẽ còn do đồ vật xài càng lâu càng cũ, vậy mà ấm tử sa dùng càng lâu càng sáng màu, càng đẹp.

Cách chọn ấm trà tử sa chất lượng 

Để có những chiếc ấm chất lượng, bền bỉ thì khâu chọn ấm rất quan trọng. Dưới đây mà một vài mẹo chọn ấm tử sa đẹp và bền.

– Chất đất làm ấm tử sa

Chất đất làm ấm gọi là đất nhưng thực tế là đá tử sa được để phòng hóa rồi qua quá trình nghiền, lọc, nhào nặn… mà trở thành nguyên liệu làm ấm.

Đất tử sa có năm màu sắc chính (còn các màu sắc khác thì thường do phối trộn các màu lại với nhau hay trộn thêm khoáng chất khác tạo thành) năm màu đó là: Tử Sa (nâu tím), Chu sa (đỏ), Đoàn sa (vàng nhạt), Lam sa (xanh lam), Lục sa (xanh luc hay màu xanh vỏ đỗ)

Khi ngửi trong lòng ấm thì thường phải có mùi đất nếu có mùi khét, mùi hóa học hay các mùi khác lạ thì không nên mua.

Nghe bằng tai: do đất tử sa được nung ở nhiệt độ từ 1000 đến hơn 1300 độ vì vậy nếu nhấc nắp ấm lên hay lấy nắp cà nhẹ và miệng ấm có tiếng kêu thanh thoát vang giòn là ấm tốt nhất là với chất liệu chu sa.

Tuy nhiên với những loại đất như tử sa có độ xốp lớn tiếng kêu thường không vang giòn mà lộc cộc như tiếng gạch va vào nhau, với loại này ta nên đánh giá bằng hình thái da ấm để phân biệt.

– Hình dáng ấm tử sa

Trong các tiêu chí chọn ấm thì hình dáng ấm là thứ làm người chơi ấm thấy cuốn hút nhất. Hình dáng ấm cực kỳ phong phú nhưng theo tôi thì nên chia làm 2 loại:

• Ấm để dùng hàng ngày: có công năng pha trà tốt,dung tích vừa phải
• Ấm để trưng bày: hình dáng khác lạ thương mua về để sưu tầm bày tủ cho đẹp là chính đây thường là những ấm có dung tích quá lớn không phù hợp để dùng hàng ngày hoặc những ấm có hình thù cổ quái nhìn thì đẹp nhưng pha trà thì bất tiện.

– Xét riêng về mặt hình dạng ấm hướng đến việc công năng pha trà tốt ta có các tiêu chí sau:

• Dung tích vừa phải, thường là những ấm có dung tích từ 300ml trở lên là khá lớn có mua về cũng rất ít khi dùng, nên mua những ấm có dung tích khoảng 80ml đến 180ml phù hợp cho độc ẩm hay quần ẩm.
• Nắp ấm: Nắp của chiếc ấm tốt phải kín khít với thân ấm để khi rót trà không bị trào ra phía ngoài dù có rót trà theo một góc nghiêng lớn cũng không bị rớt trà

• Vòi ấm: Không có gì bực mình hơn một chiếc ấm có vòi chảy nước bí, dòng nước không thoát vì thế khi chọn ấm ta nên thử dòng nước xem có tròn đều hay không (cái này tùy hình dáng lỗ vòi), lực nước có mạnh, dòng nước chảy ra có suôn sẻ và hướng dòng nước có vị vẹo so với hướng vòi ấm không. Nếu đạt các tiêu chí trên là vòi ấm tốt.
• Quai ấm: Phải dễ cầm nắm,thuận tiện cho ta cảm giác thoải mái thi cầm chiếc ấm lên rót trà.
• Lưới lọc: là lưới ngăn xác trà phía trong thân ấm, có 3 kiểu là vòi một lỗ không có lưới lọc thường hay có ở ấm cũ,phỏng cổ… Lưới lọc hình thoi và lưới lọc hình bán cầu (hay lưới lọc kiểu nhật). Dù là loại nào thì khi nhìn vào ta phải thấy được sự tinh xảo, không có đất thừa bám quanh lỗ trên lưới, hay các đặc điểm cẩu thả. Vì lưới lọc có liên quan mật thiết đến dòng nước, vòi có tròn đẹp đến đâu mà lưới lọc bí thì dòng nước vẫn yếu như thường.
• Tổng thể ấm: Đối với một sản phẩm thủ công như ấm thì các chi tiết chế tạo ấm phải cho ta thấy được sự tinh xảo, cẩn thận của người làm ấm thì đó mới là chiếc ấm đáng mua dù có đắt tiền. Vì thế bạn nên ngắm kỹ từng tiểu tiết trên chiếc ấm và trong lòng ấm nếu thấy được sự tinh xảo trong cách chế tác thì đó là chiếc ấm tốt .

Yêu Trà Việt là một diễn đàn chia sẻ các kiến thức văn hóa trà Việt, các địa danh trà quán góp phần mang đến những giá trị tốt đẹp nhất tới cộng đồng yêu trà Việt.

Hãy kết nối với chúng tôi qua:

Group Facebook: https://www.facebook.com/groups/yeutraviet

Fanpage: https://www.facebook.com/YeutraViet

Youtube: https://www.youtube.com/c/yeutravietOfficial

Tiktok: https://www.tiktok.com/@yeutraviet

Nguồn: Sưu tầm