Bật mí “Quy trình kỹ thuật hái trà”

Búp trà là sản phẩm cuối cùng của trồng trọt, đồng thời là nguyên liệu khởi đầu cho quá trình chế biến, do vậy số lượng búp, năng xuất búp là mối quan tâm của người thu hái, còn chất lượng nguyên liệu, phẩm cấp búp và tiêu chuẩn búp lại liên quan đến trà thành phẩm sau chế biến.

Hái đúng kỹ thuật làm tăng năng suất, chất lượng sản phẩm và tạo cho cây trà sinh trưởng khoẻ, bền vững.

Năng suất búp trà có quan hệ chặt với số lá trên cây. Với đặc điểm của cây trà mỗi một búp sinh ra từ một nách lá, do vậy nhiều lá mới có nhiều búp, năng xuất cao. Cho nên hái búp và chừa lá có tương quan chặt đến năng suất trà.

Thu hái búp hàng năm chiếm tới 60% lao động làm trà vì thế có biện pháp thu hái hợp lý không chỉ điều tiết tốt sinh trưởng cây trà, tăng năng suất, chất lượng búp mà còn tăng hiệu quả lao động thu hái.

Để đáp ứng yêu cầu thu hái hợp lý cần tuân thủ nguyên tắc:

+ Hái, chừa hợp lý: Cân đối hái đi và chừa lại, đảm bảo tăng số lứa, tăng năng suất đồng thời đảm bảo hệ số lá chừa và sinh trưởng của cây

+ Hái đúng phẩm cấp: Căn cứ đặc điểm của từng giống, căn cứ tình trạng sinh trưởng của cây ở mỗi nương đồi, căn cứ vào yêu cầu chất lượng trà thành phẩm để xác định phẩm cấp hái cho mỗi loại hình năng suất, không hái già quá hoặc non quá

Trong kỹ thuật hái chú trọng 2 khâu chủ yếu là kỹ thuật chừa và kỹ thuật thu búp.

+ Chừa theo thời vụ: Vụ xuân (tháng 3-4) chừa 1 lá cá + 2 lá thật, tạo tán bằng. Những đọt vượt cao hơn mặt tán thì hái sát lá cá.

Vụ hè thu (tháng 5-10) chừa 1 lá cá + 1 lá thật, tạo tán bằng . Những đọt vượt cao hơn mặt tán thì hái sát lá cá.

Vụ đông (tháng 11-12): Tháng 11 hái chừa lá cá, tháng 12 hái cả lá cá.

+ Chừa theo tình trạng sinh trưởng nương trà.

Nương trà sinh trưởng tốt chừa ít, sinh trưởng xấu chừa nhiều – Nương trà đốn thấp chừa nhiều hơn trà đốn cao. Những vùng có độ ẩm cao, nương trà sinh trưởng tốt có khả năng chủ động tưới nước có thể áp dụng chừa ngay từ đầu vụ với độ cao cách vết đốn từ 10 – 15 cm tuỳ theo khung đốn sau đó hái liên tục không chừa.

Căn cứ vào yêu cầu chế biến mà có các hình thức thu búp như sau:

+ Hái nguyên tôm: Trong điều kiện Việt Nam chưa áp dụng nhưng một số nước chế biến trà đặc sản đã áp dụng.

+ Hái 1 tôm + 1 lá.

+ Hái 1 tôm + 1-2 lá.

+ Hái 1 tôm + 2 lá.

+ Hái 1 tôm + 2-3 lá.

+ Hái 1 tôm + 3 lá.

+ Hái trà già (thường tận thu lá trắng, trà cuối vụ ít dùng)

Các hình thức hái khác nhau đã cho búp nguyên liệu có độ dài ngắn khác nhau và làm cho độ non già của búp cũng khác nhau, tuy nhiên, mức độ non già của búp còn được quyết định bởi tỷ lệ bánh tẻ. vì vậy trong phân loại phẩm cấp trà búp tươi có qui định mức độ non già và tiêu chuẩn phẩm cấp búp như sau:

Tiêu chuẩn búp trà:

Loại 1 (trà A): Có từ 0 – 10% là già, bánh tẻ.

Loại 2 (trà B): Có từ 10 – 20% lá già, bánh tẻ.

Loại 3 (trà C): có từ 20 – 30% lá già, bánh tẻ.

Loại 4 (trà D): có từ 30 – 40% lá già, bánh tẻ.

Xác định % bánh tẻ bằng phương pháp bấm bẻ và cân trọng lượng.

Trên cơ sở chừa hợp lý và đảm bảo phẩm cấp búp kỹ thuật hái được áp dụng cụ thể cho các loại tuổi trà khác nhau như sau:

Hái san trật 7-10 ngày/lứa khi trên mặt tán có 30% búp đủ tiêu chuẩn.

Ở những vùng trà sinh trưởng tốt, chủ động nước tưới có thể áp dụng hái chừa theo tình trạng sinh trưởng nương trà (tại 1 số công ty trà như Văn Hưng, Đoan Hùng đã áp dụng hái chừa theo đốn như sau).

Đốn 60-65cm: Hái chừa đầu vụ cách vết đốn 15 cm.

Đốn 65-75 cm: Hái chừa đầu vụ cách vết đốn 10cm.

Đốn >75cm: Hái chừa cách vết đốn 7-10cm.

Cách hái này đảm bảo hệ số lá ngay từ đầu vụ, thao tác hái dễ hơn hái chừa theo vụ mà sinh trưởng trà tốt về nguyên liệu trà non tuy nhiên chúng tôi xin nhấn mạnh là biện pháp này chỉ áp dụng tốt cho những nương trà chủ động tưới nước hoặc những vùng có độ ẩm cao, sinh trưởng trà tốt.

Trà đốn đau, đốn trẻ lại hái như trà KTCB tuổi 1,2